Hipotonia – jak niskie ciśnienie wpływa na zdrowie?

Hipotonia to wrodzony lub patologicznie uwarunkowany stan obniżonego ciśnienia skurczowego (nieprzekraczającego ok. 90 mm Hg) i ciśnienia rozkurczowego (poniżej 60 mm Hg). Mimo że nie jest tak niebezpieczna jak nadciśnienie tętnicze, z całą pewnością nie można jej lekceważyć.

Przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się jakie są przyczyny hipotonii, jak ją leczyć i jak powinna wyglądać dieta osoby cierpiącej na tę dolegliwość.

1. Hipotonia – czym jest?

Hipotonia to inaczej niedociśnienie tętnicze (zbyt niskie ciśnienie krwi). O hipotonii mówi się wówczas, gdy wartości ciśnienia stają się niższe niż 100/60 mm Hg. Ta dolegliwość może dotknąć każdą osobę, niezależnie od wieku. Zdarza się, że dotyka nawet dzieci.

Niskie ciśnienie jest mniej niebezpieczne niż nadciśnienie tętnicze, jednak nie oznacza to, że hipotonię można lekceważyć. Nie należy zapominać o tym, że bardzo ważne jest regularne badanie ciśnienia krwi.

Wyróżnia się trzy rodzaje hipotonii:

• niedociśnienie tętnicze pierwotne,
• niedociśnienie wtórne,
• ortostatyczne niedociśnienie.

2. Przyczyny hipotonii

Jeśli chodzi o hipotonię pierwotną, uważa się, że ma ona charakter dziedziczny. Jeżeli osobie z tym rodzajem hipotonii nie towarzyszą żadne dolegliwości, to nie stanowi ona większego zagrożenia dla funkcjonowanie organizmu. Warto dodać, że hipotonia pierwotna zazwyczaj występuje w okresie dojrzewania, u osób w średnim wieku i zdecydowanie częściej u młodych kobiet o szczupłej budowie ciała.

Wtórne niedociśnienie tętnicze może być konsekwencją choroby lub przyjmowania leków. Hipotonia wtórna występuje zwykle przez:

• niedobór sodu we krwi,
• niedoczynność tarczycy,
• niedobór płynów ustrojowych,
• niedoczynność kory nadnerczy,
• niedoczynność przysadki mózgowej.

Do niedociśnienia ortostatycznego może dojść w wyniku zaburzeń układu nerwowego, niedociśnienia wtórnego, zespołu pozakrzepowego, uszkodzeń komórek nerwowych w mózgu czy żylaków. O niedociśnieniu ortostatycznym mówi się wówczas, gdy ciśnienie rozkurczowe zmniejsza się o ok. 20 mm Hg, a ciśnienie skurczowe zmniejsza się o ok. 10 mm Hg po przyjęciu pozycji stojącej. Warto wiedzieć, że hipotonia ortostatyczna zwiększa ryzyko chorób układu krążenia.

3. Objawy hipotonii

Hipotonia, w przeciwieństwie do nadciśnienia tętniczego, które może przebiegać bezobjawowo przez pewien czas, daje o sobie znać i utrudnia codzienne funkcjonowanie.

Do objawów hipotonii zalicza się:

• problemy z koncentracją,
• uczucie zmęczenia,
• szybką męczliwość,
• mroczki przed oczami,
• zawroty głowy,
• szum w uszach,
• kołatanie serca,
• ciągłe nudności,
• bladą cerę,
• zwiększoną senność,
• omdlenia,
• obniżenie nastroju,
• uczucie chłodu w kończynach.

Jak widać, objawów hipotonii jest wiele. Często mogą one być mylące i sugerować np. przemęczenie, dlatego ważne jest regularne mierzenia ciśnienia tętniczego.

4. Leczenie hipotonii

Jak wynika z poprzedniego rozdziału, obniżone ciśnienie tętnicze może być przyczyną dolegliwości, które pogorszą naszą jakość życia.

Niedociśnienie tętnicze można leczyć farmakologicznie, jednak zwykle zaleca się zaleca się metody niefarmakologiczne – zmianę stylu życia i zastosowanie kilku zasad:

• wysypianie się,
• odpowiednie ułożenie górnej połowy ciała w trakcie snu (wspomniana połowa ciała powinna być uniesiona o około 20 stopni),
• unikanie gwałtownych zmian pozycji (np. przejścia do pozycji pionowej z pozycji siedzącej lub leżącej),
• wykonywanie masaży,
• hydroterapia,
• stosowanie pończoch uciskowych,
• jedzenie małych i częstych posiłków,
• wdrożenie aktywności fizycznej (nie powinna być zbyt gwałtowna, by nie nasilić hipotonii),
• właściwe nawadnianie organizmu,
• rezygnacja z alkoholu i papierosów.

Co do leczenie farmakologicznego – osobom zmagającym się z hipotonią zaleca się m.in.:

• dihydroergotaminę (zwiększy napięcia naczyń żylnych),
• leki sympatykomimetyczne (np. midodryna, norfenefryna, etylefryna), które polepszą ciśnienie krwi i jej przepływ w układzie żylnym,
• leki powodujące retencję sodu w organizmie (wpłyną na zwiększenie objętości krwi).

5. Hipotonia a dieta

Jak wspomniano wyżej, dieta to jeden z niefarmakologicznych sposobów leczenia hipotonii. Czym powinna się cechować dieta osoby, która cierpi na hipotonię?

Bardzo ważne jest właściwe nawodnienie organizmu. Zaleca się picie 2–3 litrów płynów w ciągu dnia. Dobrze, by we wspomnianej diecie znalazła się także kawa. Zawarta w niej kofeina pomoże podwyższyć ciśnienie (ale, jak wiadomo, co za dużo, to niezdrowo – nie przesadź). Z całą pewnością należy zrezygnować z alkoholu.

Nie ma mowy o głodówkach – przyczynią się one do osłabienia organizmu i obniżą poziom glukozy we krwi. Warto spożywać częstsze posiłki o mniejszej objętości.

W diecie osoby zmagającej się z hipotonią powinny znaleźć się ryby bogate w kwasy omega-3 (np. śledź, makrela, dziki łosoś czy sardynki), a także odpowiednia ilość warzyw i owoców. Zbilansowana dieta powinna też zawierać białko i pełnoziarniste produkty zbożowe.

Jeśli masz ochotę na łososia, być może poniższy przepis z bloga kulinarnego Just be FIT przypadnie Ci do gustu! A na słodko – puszysty omlet z malinami i wiórkami kokosowymi.

Burgery z łososia z sosem tzatziki

Orzeźwiająca mieszanka jogurtu i ogórków doskonale podkreśla smak ryby, a dostarczane przez łososia kwasy omega-3 są niezwykle korzystne dla zdrowia. Burgery z łososia zachęcą do jedzenia ryb nawet tych, którzy nie są ich wielkimi miłośnikami. Przekonaj się!

Kalorie: 445,24

Białko: 30,48 g

Węglowodany: 29,08 g

Tłuszcz: 22,84 g

Błonnik: 2,09 g

SKŁADNIKI:

• 100 g łososia atlantyckiego
• 25 g ryżu basmati
• jajko (25 g)
• 25 g szpinaku
• 1 g mielonej gałki muszkatołowej
• 3 g oliwy
• 100 g jogurtu naturalnego
• 3 g czosnku
• 75 g świeżego ogórka

SPOSÓB PRZYGOTOWANIA:

1. Zgodnie z instrukcją gotujemy ryż.
2. Łososia siekamy na drobno i umieszczamy w misce, dodając do niego ryż.
3. Rozgrzewamy oliwę na patelni, na której krótko podsmażamy szpinak. Po 3 minutach dodajemy gałkę muszkatołową, a następnie odstawiamy do ostygnięcia.
4. Do miski dodajemy ostudzony szpinak, jajko, sól oraz pieprz, a następnie dokładnie mieszamy składniki.
5. Masę odstawiamy na 5 minut, po czym formujemy z niej burgery i smażymy po ok. 2 minuty z każdej strony.
6. Przygotowanie sosu tzatziki:
7. Ogórka dokładnie myjemy, ścieramy na tarce o grubych oczkach, następnie umieszczamy na sicie i posypujemy solą. Po 3 minutach wyciskamy nadmiar wody.
8. W misce łączymy posiekany czosnek, jogurt, ogórki, sól oraz pieprz.

Puszysty omlet z malinami i wiórkami kokosowymi

Połączenie soczystych malin, aksamitnego jogurtu i wiórków kokosowych z pewnością przypadnie do gustu zarówno dorosłym, jak i dzieciom. Zamiast tradycyjnego cukru użyto ksylitolu – dzięki temu omlet jest świetnym wyborem dla osób dbających o linię.

Kalorie: 526,05

Białko: 24,69 g

Węglowodany: 34,72 g

Tłuszcz: 35,55 g

Błonnik: 9,76 g

SKŁADNIKI:

• jajko (165 g)
• 15 g ksylitolu
• 5 g oleju rzepakowego
• 100 g malin
• 40 g jogurtu naturalnego
• 20 g wiórek kokosowych

SPOSÓB PRZYGOTOWANIA:

1. Jajka ubijamy z ksylitolem do uzyskania puszystej konsystencji, następnie dodajemy wiórki kokosowe i delikatnie mieszamy.
2. Rozgrzewamy olej na patelni, następnie wlewamy masę jajeczną. Przykrywamy patelnię pokrywką i zmniejszamy płomień. Smażymy przez około 4 minuty, po czym, jeśli górna warstwa omleta jest już ścięta, delikatnie przewracamy na drugą stronę.
3. Omlet podajemy od razu po usmażeniu, udekorowany malinami i polany jogurtem. Smacznego!

6. Jak nie mierzyć ciśnienia – 11 błędów

Jeśli zastanawiasz się, czy prawidłowo mierzysz ciśnienie, to ten fragment artykułu jest dla Ciebie. Nieodpowiednie przygotowanie do mierzenia ciśnienia krwi i nieprawidłowe przeprowadzenie pomiaru wpłyną na końcowy wynik i go zafałszują.

Czytaj dalej i poznaj często popełniane błędy przy mierzeniu ciśnienia.

Nieprawidłowa postawa ciała

Przygarbione plecy czy skrzyżowane nogi mogą skutkować nieprawidłowym wynikiem pomiaru. W trakcie pomiaru warto siedzieć z wyprostowanymi plecami, a stopy mieć płasko położone na podłodze. Ramię powinno być oparte na płaskiej powierzchni.

Trzymanie ręki na nieodpowiedniej wysokości w trakcie pomiaru

Ramię powinno znajdować się na wysokości serca. Jeśli korzystasz z ciśnieniomierza nadgarstkowego, to podczas odczytu nadgarstek powinien być na wysokości serca. To bardzo ważne, by ręka była podparta. Jeśli o to nie zadbamy, w trakcie pomiaru nieświadomie będziemy napinać mięśnie, by utrzymać rękę w ustalonej pozycji, co wpłynie na końcowy wynik pomiaru.

Nieopróżnienie pęcherza moczowego

Pełny pęcherz także może być przyczyną zafałszowania wyniku pomiaru krwi, dlatego dobrze jest przed pomiarem skorzystać z łazienki.

Picie napojów z kofeiną lub alkoholu

Na szczęście sporo osób jest świadomych, że nie powinno się dostarczać kofeiny do organizmu przed planowanym pomiarem ciśnienia.

Palenie papierosów

Należy pamiętać o tym, by co najmniej 30 min przed pomiarem zrobić przerwę od palenia papierosów, a także dostarczania kofeiny i picia napojów alkoholowych.

Brak spokoju

Na dokładność pomiaru wpływa także rozmowa przez telefon czy konwersacja z osobą, która akurat przebywa w tym samym pomieszczeniu. Dobrze jest około 3–5 min przed pomiarem powstrzymać się od mówienia i poruszania się.

Wykonywanie pomiaru o różnych porach dnia

Jeśli ktoś wykonuje pomiary ciśnienia codziennie, powinien zwrócić uwagę na to, o jakich porach dnia te pomiary są przeprowadzane. Jeśli nie będziemy przestrzegać tej zasady, porównywanie ciśnienia krwi między poszczególnymi dniami nie będzie miarodajne. Warto mierzyć ciśnienie krwi o stałych porach.

Nieprawidłowy sposób założenia mankietu na rękę

Zaleca się, by w trakcie pomiaru mankiet znajdował się na ramieniu w odległości 2–3 cm od zgięcia łokcia. Mankiet nie powinien też zachodzić na ubranie. Co więcej, warto, by na ręce, na której dokonuje się pomiaru nie znajdował się rękaw. Dlaczego? Otóż podwinięty rękaw może uciskać rękę, przez co wynik pomiaru nie będzie miarodajny.

Co jeszcze? 3 dodatkowe błędy

Dość często zapomina się też o tym, że na krótko przed pomiarem ciśnienia nie należy spożywać posiłku. Zaleca się, powstrzymanie od jedzenia 30 min przed pomiarem.

Pomiaru nie należy też wykonywać po przyjęciu leków, ani po wykonaniu aktywności fizycznych.

7. Jak interpretować wyniki pomiaru ciśnienia krwi?

Ciśnienie krwi wyraża się w dwóch wartościach:

• skurczowe ciśnienie krwi,
• rozkurczowe ciśnienie krwi.

Skurczowe ciśnienie krwi to ciśnienie, które powstaje w trakcie skurczu lewej komory serca. Rozkurczowe ciśnienie krwi to ciśnienie, które powstaje w tętnicach między uderzeniami serca, podczas gdy ulega ono rozkurczowi.

Przyjmuje się, że prawidłowe skurczowe ciśnienie krwi jest w normie, jeśli wynosi poniżej 120 jednostek, natomiast rozkurczowe ciśnienie krwi jest prawidłowe, jeśli wynosi nie więcej niż 80 jednostek.

8. Podsumowanie

Hipotonia to dolegliwość, która może znacząco wpłynąć na jakość życia. Wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie mogą pomóc w radzeniu sobie z tą przypadłością i znacząco poprawić funkcjonowanie w codziennym życiu. Jeśli podejrzewasz, że możesz cierpieć na hipotonię, skonsultuj się z lekarzem.

Bibliografia:

1. Januszewicz W., Sznajderman M., Niskie ciśnienie krwi – norma czy choroba?, „Nadciśnienie Tętnicze” 2003, 7(1).
2. Kulczyński B., 10 błędów przy mierzeniu ciśnienia: Jak prawidłowo mierzyć ciśnienie krwi, online: https://www.youtube.com/watch?v=AVmaC1Jgkh8, dostęp: 27.09.2023.
3. Niedociśnienie – objawy i przyczyny, online: https://dietetycy.org.pl/niedocisnienie-objawy-przyczyny/, dostęp: 27.09.2023.