herbata na diecie

Herbata – tajemnice jednego z najpopularniejszych napojów świata

Ten tekst przeczytasz w 5 minut

Z artykułu dowiesz się:

  • Wszystkiego o składzie chemicznym herbat
  • Czy herbata wspomaga zdrowie
  • Co radzi dietetyk kliniczny

Herbata czy kawa? Często zadajemy to pytanie swoim domownikom lub gościom. Pomimo powszechnego zwyczaju picia kawy oraz rosnącej wiedzy społeczeństwa na temat tego napoju, nie brakuje wśród nas amatorów herbaty. Spożywamy ją do posiłków, a także pomiędzy nimi, towarzyszy nam podczas spotkań ze znajomymi oraz w chwilach samotności, gasi pragnienie w upalne lato i rozgrzewa w chłodne dni. Jakie tajemnice skrywa herbata? Postaram się przybliżyć Wam jej sekrety.

Ponadto Just be FIT oferuje indywidualną pomoc w zakresie prawidłowego odżywiania i nauki zdrowych nawyków żywieniowych. Dzięki naszym specjalistom dowiesz się między innymi, ile płynów powinieneś dostarczyć swojemu organizmowi oraz jakie napoje spożywać, aby w wartościowy sposób wzbogaciły Twoją dietę.

SPIS TREŚCI:
1. Wstęp
2. Rodzaje herbat
3. Skład chemiczny herbaty
4. Herbata, a zdrowie
5. Co za dużo, to nie zdrowo!
6. Podsumowanie

Plan dietetyczny i treningowy online

1. Wstęp

Skąd wzięła się herbata, którą być może właśnie popijasz czytając ten artykuł? Istnieje wiele różnych teorii na temat pochodzenia tego wyśmienitego trunku. Wiadomo jednak, że herbata zrobiła dawno temu wielką furorę w Chinach, a do Europy trafiła dopiero na początku XVII wieku. W krajach azjatyckich herbata uchodziła za lek, a jej spożywanie łączyło się z ceremoniałem. Rozwój badań naukowych wykazał, że herbata jest nie tylko używką, ale również przypisuje się jej wartości odżywcze o korzystnym wpływie dla organizmu. Zawiera ona w swoim składzie polifenole, które nadają jej zdolności antyoksydacyjne. W końcu nic tak nie poprawia nastroju jak filiżanka dobrej herbaty!

Czym jest zatem herbata? To nic innego, jak nierozwinięte pączki, młode liście krzewu herbacianego Camellia. Jego liście, w kształcie lancetowatym, owalnym lub podłużnym, mają zawsze zieloną barwę. Brzegi liści są ząbkowate, a na ich końcach znajdują się kluczowe grudki zawierające aromatyczny olejek.

Etapy powstawania herbaty

Przygotowanie naparu z herbaty, który pijemy, poprzedza zbiór liści z krzewów herbacianych. Do kolejnych etapów należy więdnięcie liści, ich zwijanie, zgniatanie, fermentacja oraz suszenie i sortowanie.

2. Rodzaje herbat

Herbata czarna

Herbata czarna należy do najpopularniejszych przedmiotów handlowego obrotu na światowych rynkach. Uzyskuje się ją dzięki procesom technologicznym obejmującym wszystkie powyższe etapy – konieczna jest zatem fermentacja. Czarna herbata powstaje z dojrzałych liści krzewu herbacianego. Otrzymuje się ją przez zalanie liści wrzątkiem i parzenie od 3 do 5 minut. Po przekroczeniu tego czasu dochodzi do uwalniania taniny, która zmniejsza pobudzające działanie kofeiny i teofiliny, jednocześnie herbata zyskuje gorzkawy smak.

Herbata zielona

Proces jej powstawania jest taki sam, jak w przypadku herbaty czarnej, tyle że pomija się etap fermentacji. Napar z herbaty zielonej otrzymuje się ze świeżych liści, ma on słomkową barwę i jest bardziej gorzki w smaku od herbaty czarnej. Herbatę zieloną zalewamy wodą w temperaturze około 70°C. Aby uzyskać pobudzające działanie, należy parzyć ją do 3 minut. Herbata zielona nabiera orzeźwiającego charakteru, jeżeli parzy się ją od 3 do 8 minut.

Herbata czerwona – Pu Erh i herbata żółta

Te rodzaje herbat otrzymuje się poprzez częściową fermentację liści. Pod względem właściwości herbata czerwona jest bliższa herbacie czarnej, a żółta – zielonej. Herbata żółta ulega w niedużym stopniu fermentacji podczas procesu zwijania liści. Czerwoną herbatę uzyskujemy przez zalanie liści wodą o temperaturze 95°C i parzymy ją od 3 do 5 minut, z kolei herbatę żółtą parzymy w 80°C przez około 1 do 3 minut.

Herbata czerwona działa odchudzająco – wspiera metabolizm i blokuje powstawanie tkanki tłuszczowej. Wspomaga także pracę układu pokarmowego i wpływa pozytywnie na wątrobę. Herbata żółta wspomaga trawienie.

Herbata biała

Herbata biała powstaje z młodych liściowych pąków, więc zbiera się ją tylko wiosną. Zrywanie srebrzystych pączków odbywa się ręcznie, wymaga bardzo dużej delikatności. Jest to czasochłonny proces, co wpływa na cenę tej herbaty. Parzymy ją w temperaturze 85°C przez 5 do 10 minut. Herbacie białej przypisuje się właściwości odmładzające.

Herbata turkusowa – Oo long

Zbiory tej herbaty odbywają się tylko w określonych porach roku. Otrzymuje się ją w wyniku wysuszenia liści na słońcu – aż do zwiędnięcia, a następnie potrząsa się nimi w wiklinowych koszach, dzięki czemu uwalniają się cenne soki. Herbata turkusowa występuje zawsze w postaci całych liści. Należy ją parzyć w 90°C przez 2 do 4 minut.

Rooibos

Powstaje z czerwonokrzewu afrykańskiego uprawianego w RPA. Po wielu etapach przetwarzania, z liści przypominających sosnowe igły i żółtych kwiatów, otrzymuje się napój o czerwonym kolorze i miodowym smaku. Sporządza się ją w temperaturze 95°C przez około 3 minuty. Rooibos ma dużą zawartość witaminy C, przez co wzmacnia odporność.

Yerba mate

Napar Yerby otrzymuje się z liści ostrokrzewu paragwajskiego. Jest to wiecznie zielone drzewo o średniej wysokości, które wydaje liczne gałązki i białe kwiaty, owocujące na czarno, czerwono lub żółto. Po zbiorach liście są prażone, suszone i rozdrabniane, a także poddawane leżakowaniu. Yerba mate zalewa się przestudzoną wodą o temperaturze
około 70-80°C. Jej napar zawiera mateinę, która działa jak kofeina. Wpływa na zmniejszenie łaknienia, przez co może wspomagać procesy odchudzania.

Herbaty aromatyzowane

Są to mieszanki herbat czarnych, zielonych i czerwonych. Ich aromaty mogą być wzbogacone pomarańczą, cytryną, kwiatami jaśminu czy olejkiem bergamota (herbata Earl Grey). Często stosuje się również korzenie irysów i nasiona anyżu. Aromatyzuje się wyłącznie herbaty gorszej jakości.

3. Skład chemiczny herbaty

Do składników herbaty – używki o właściwościach smakowo-zapachowych – należą:

  • Kofeina (teina) – prócz ziaren kakaowca i kawy, herbata również jest bogatym źródłem kofeiny. Jej zawartość w herbacie wynosi od 3-6%, najwięcej w młodych listkach herbacianych. Kofeina wpływa pobudzająco na organizm. Jej zawartość w porcji herbaty zależy od ilości oraz temperatury wody i czasu parzenia. Jedna porcja herbaty, parzona przez około 5 minut, może dostarczyć nawet 45 mg kofeiny.
  • Garbniki (tanina), która nadaje herbacie cierpki smak (6-13%).
  • Olejki eteryczne (0,01%).
  • Węglowodany, białka i niewielkie ilości witamin z grupy B oraz składniki mineralne (5-7%).
  • Składniki mineralne: herbata stanowi bogate źródło fluoru i manganu. Zawiera również selen, chrom, wapń, magnez i cynk – jednak ich ilość nie ma dużego wpływu na wzbogacenie diety.
  • Woda – w składzie nie powinna przekraczać 8%.
  • Polifenole (katechiny) – ich zawartość zależy od wielu czynników, m.in. od wieku zrywanych liści, nasłonecznienia, klimatu upraw i wilgotności powietrza, w której rosną. Młode liście herbaty posiadają więcej polifenoli niż starsze, a ich rodzaj znajdujący się w herbacie, uzależniony jest od procesu produkcji. Herbata zielona zawiera katechiny, a czarna taniny. Napary herbaty parzone 10 minut zawierają najwięcej polifenoli. Taka herbata zyskuje w swoim składzie, ale nie w smaku.

 

Herbatę należy przygotowywać zważając na czas parzenia i temperaturę wody. Podczas długiego parzenia aromat herbaty się ulatnia, garbniki przechodzą w napar, negatywnie wpływając na smak.

Herbatę przechowuje się w suchych pomieszczeniach, z dala od produktów o intensywnym zapachu (owoce, kawa), ponieważ może je pochłaniać. Należy także unikać wilgoci, która niekorzystnie wpływa na jakość herbaty.

4. Herbata, a zdrowie

Prozdrowotne działanie herbaty przypisuje się polifenolom. Posiadają one właściwości antyoksydacyjne, dzięki czemu chronią komórki oraz tkanki organizmu przed niekorzystnymi skutkami utleniania. Działają także przeciwzapalnie. Pobudzają układ immunologiczny, zmniejszają poziom cholesterolu we krwi i hamują wzrost szkodliwych bakterii, przez co korzystnie wpływają na skład flory jelitowej.

Polifenole i inne składniki herbaty przyczyniają się do zmniejszania ryzyka chorób przewlekłych, takich jak choroby sercowo-naczyniowe, nowotwory, cukrzyca i zapalenie stawów. Herbacie zielonej przypisuje się szczególne działania przeciwnowotworowe.

Obecnie w literaturze można znaleźć więcej doniesień o prozdrowotnym działaniu herbaty zielonej, a nie czarnej. Ze względu na katechiny, które zawiera, posiada ona większe właściwości antyoksydacyjne. Picie minimum dwóch filiżanek zielonej herbaty dziennie, wpływa na zmniejszenie stężenia cholesterolu całkowitego we krwi oraz zapobiega chorobom sercowo-naczyniowym.

5. Co za dużo, to nie zdrowo!

Spożywanie herbaty w odpowiednich ilościach nie jest groźne dla zdrowia. Duże spożycie herbaty – zwłaszcza czarnej – wiąże się z przyswajaniem większej ilości kofeiny i działania polifenoli, które mogą spowodować zmniejszenie wchłaniania się żelaza w przewodzie pokarmowym. Osoby z anemią i niedokrwistością z niedoboru żelaza nie powinny spożywać czarnej herbaty, zwłaszcza podczas posiłków.

Dzienne spożywanie herbaty należy dostosować do ilości innych wypijanych napojów zawierających kofeinę (napoje energetyczne, kawa). Za bezpieczną ilość uznaje się wypijanie 8 filiżanek herbaty dziennie.

6. Podsumowanie

Herbata jest tak popularnym i powszechnym produktem, że na co dzień przygotowujemy ją i spożywamy bez głębszych refleksji. Warto jednak pamiętać, że odpowiednio wybrana i sporządzona herbata może mieć pozytywny wpływ nie tylko na smak, ale również nasze zdrowie. Wydaje się nam, że o herbacie wiemy już niemal wszystko, jednak nadal stanowi ona obiekt licznych badań naukowych. Być może w przyszłości poznamy więcej doniesień na temat jej wpływu na funkcjonowanie organizmu.

Mam nadzieję, że uchyliłam Wam rąbka tajemnicy, jakie skrywa ten pyszny napój. Po więcej informacji na temat herbaty oraz zastosowania napojów w Twojej diecie zapraszam do Just be FIT, gdzie wyspecjalizowana kadra specjalistów zadba o prawidłowe funkcjonowanie Twojego organizmu.

Plan dietetyczny i treningowy online

Jak bardzo podobał ci się artykuł? 🙂

Średnia ocena / 5. Ilość ocen:

Nikt jeszcze nie ocenił artykułu. Czas na Ciebie!

Dorota Szczypka

Dietetyk kliniczny

Jestem magistrem dietetyki klinicznej z obszerną wiedzą oraz doświadczeniem w zakresie chorób klinicznych.

Posted in Porady dietetyczne, Zdrowie | Tagged

Najnowsze artykuły:

Plan dietetyczny i treningowy online